|
|
 |
click here
Search Engine Marketing and SEO Tools
african safaris
|
nceki Yazilar BEBEKLER VE SESLER D nem d nem sizlerle bu k eden yeni ara t rmalar ve bizim a m zdan nemli olan sonu lar n payla aca m s ylemi tim. te bu hafta da bebeklerde sesleri duyma ve konu ma aras ndaki ba lant y sorgulayan bir ara t rmadan bahsetmek istiyorum. Yeni ara t rmalar, lisan geli imi ve konu may renmelerinde bebeklerin beyinlerindeki ba lant lar n yap lanmas i in prati in nemli bir rol oldu unu ortaya koyuyor. Tecr benin en iyi retmen oldu u s ylenir. yle g z k yor ki bebeklerin lisan anlamay ve kullanmay renmelerinde de tecr be erken d nemde nemli bir rol oynuyor. Ara t rmac lar, beyin h crelerinin aktivitesiyle ortaya kan manyetik alan l en yeni bir teknolojiyi kullanarak yeni do an, 6 ayl k ve bir ya ndaki bebeklerde konu maya ba lamadan nce beyinlerinin dinleme ve konu ma alanlar aras nda bir ba lant ortaya kard lar (Neuroreport, July 2006). Bu ara at rma beynin sol taraf n n n k sm nda bulunan Broca alan n n bebeklerin hayatlar n n ilk y l nda yava yava harekete ge ti ini g steriyor. Broca alan n n uzun zamand r konu ma alan oldu u biliniyor. Daha yak n zamanlarda da bu alan n ayn zamanda lisan ve okuma a s ndan da kritik oldu u ortaya kar ld . Yeti kin beynindeki lisan anlama ve konu ma alanlar aras nda uzun zamandan beri bilinen bir ba lant mevcut. Bu ba lant ocuklar n da k k ya ta duyduklar konu ma bi imlerini taklit etmelerini sa l yor. Ayn b lgeden olan ki ilerin belli bir ive ile konu malar da bundan kaynaklan yor. Ara t rmac lar konu may alg lama ve konu ma aras nda ba lant n n tecr beyle olu tu unu d n yor ve bu ara t rmada bebeklerin bu ba lant y nas l ve ne zaman geli tirdiklerini zmeye al yor. Ara t rma Finlandiya'da ger ekle mi ve 43 bebe i i eriyor. Bunlardan 18'i yenido an, 17'si 6 ayl k ve 8 tanesi de bir ya nda. zel olarak geli tirilen hardware ve software sayesinde bebeklerin beyin faaliyetleri ok ince bir ayarla monit rize edilmi . Bebeklere kulakl klar vas tas yla 3 tip ses dinletilmi : piyanoda al nan notalar gibi konu maya benzemeyen saf sesler, 3 tondan olu an konu ma sesine benzeyen armonik akordlar ve Fince 2 hece "pa" ve "ta". T m bebekler sesler dinletildi inde beynin konu may dinleme ve anlama alanlar nda faaliyet g stermi ler , yani farkl sesleri ay rt edebildiklerini g stermi ler. Erken d nemde seslerin alg lanmas beynin konu madan sorumlu b lgelerini ise harekete ge irmemi . Ancak ara t rmac lar 6 ayl k bebeklerde heceler veya armonik akordlar duyuldu unda Broca alan nda bir miktar aktivasyon oldu unu g rm ler. Bebekler bir ya na vard nda ise konu ma uyaranlar hem Broca alan n hem de i itmeyle ilgili alanlar harekete ge irmi . Ara t rmac lar, bebeklerin geli imlerinin erken d neminde t pk elleriyle oynad klar gibi seslerle de oynamalar gerekti ini, bunun da kard klar seslerle a z ve dil hareketleri aras ndaki ba lant y kurmalar na yard mc olaca n d n yorlar. Bebekler kendilerini dinleyerek ve duyduklar n bu sesi nas l kard klar yla ili kilendirerek beyin ba lant lar olu turuyorlar. Yeterince olgunla t klar nda da bu becerilerini evrelerindeki konu mac lar taklit etmek i in kullan yorlar. Ara t rmac lra g re bebekler lisanla oynamaya yakla k 1-2 ayl kken agulamalarla beraber ba l yorlar. Yakla k 7 ayl a kadar bebekler kard klar seslerle a z ve dil hareketleri aras nda ili kinin fark nda de iller. Konu ma y n nden, alg ve prod ksyon aras ndaki beyin ba lant s tecr be gerektiriyor. Burcu ARDALI, MS-CCC/SLP Uzman Konu ma ve Lisan Patolo u |